Aandacht voor de juiste competenties
SE lijkt soms de nadruk te leggen op de techniek. Toch erkennen alle partijen dat voor het goed toepassen van SE juist ook competenties op het vlak van houding en gedrag essentieel zijn. De ontwikkeling van deze competenties dragen bij aan snellere en beter onderbouwde besluitvorming, betere informatievoorziening en minder conflicten tussen partijen. Enkele relevante competenties van belang bij het toepassen van SE:
- Denken en praten in samenhang en zo verbanden zichtbaar maken. Dit zorgt dat zaken elkaar versterken en op elkaar aansluiten. Het maakt dat je mogelijkheden ziet en voorkomt dat je elkaar onnodig in de weg zit.
- Vooruitdenken, scenario’s ontwikkelen en toetsen. Denk vooraf na over mogelijke scenario’s. Risicomanagement is daarbij een belangrijk middel. Maak het daarom tot een integraal onderdeel van het werk.
- Reflecteren en daarbij ‘hoe het werkelijk ging’ vergelijken met de verwachtingen vooraf. Breng daarbij de verschillende waarnemingen bij elkaar; mensen zien zaken immers verschillend. En niet onbelangrijk: maak successen én leermomenten zichtbaar en vier behaalde successen.
- Creatief denken en overleggen. Dit helpt de verschillende waarnemingen en belevingen bijeenbrengen. Daarbij is het goed om ideeën te zien als ideeën en niet als oplossingen. Daarbij moeten uiteindelijk uiteraard wel keuzes worden gemaakt. Geef ruimte voor snelle verbeterslagen.
- Abstraheren en concretiseren afwisselen; variëren in afstand nemen en de details onderzoeken. Oftewel: de grote lijnen vasthouden, met aandacht voor essentiële details. Door afstand te nemen, verandert de beleving. Functiedenken valt hier ook onder.
- Nieuwsgierig zijn en doorvragen. Uiteraard omdat het meer informatie en inzicht oplevert. Daarnaast omdat het vaak verborgen gebied blootlegt en bijvoorbeeld laat zien waar de ander mee worstelt. Bovendien maakt het duidelijk wat de achtergrond en de aard van de vraag, wens of eis is.
- Open overleggen. Laat overbruggen het beïnvloedingsmiddel zijn. Niet-open overleggen kost energie en verhindert dat men de gezamenlijke waarde en win-winsituaties ziet.
- Aandacht voor conflicthantering. Weten wat te doen als conflicten ontstaan en elkaars problemen kunnen onderkennen.
- Vooropstellen van het maatschappelijk en gezamenlijk belang, boven het eigen belang. Dus bijvoorbeeld keuzes maken of zaken vastleggen die voor jezelf geen direct nut hebben, maar die wel relevant zijn voor de transparantie binnen het project en het reflectie- en leervermogen.
- Accuratesse en inzicht. Gestructureerd werken volgens voorschrift en het proactief signaleren dat zaken niet kloppen en dit terugkoppelen naar de partij die dit kan aanpassen/oplossen.
